Spelen met contrast in een Portugees familiehuis
Lissabon staat ook wel bekend als de ‘lichtstad’. Vanuit de zeven heuvels die de Portugese hoofdstad omringen, heb je perfect uitzicht op de rivier de Taag. Vlak voorbij de stad mondt deze uit in de Atlantische oceaan, die het zonlicht tegen de heuvels weerkaatst. Een inspiratie voor veel architecten, want de lichtinval levert vaak prachtige ontwerpen op. In het drieluik In het licht van Lissabon nemen we je mee langs drie van die zonovergoten designs. Met als laatste in de reeks: een familiehuis naar ontwerp van Pedro Domingos.
In dit laatste deel van FritsJurgens’ drieluik Verhalen over het licht van Lissabon, ontdekken we hoe architect Pedro Domingos een woning ontwierp waarin daglicht en de rivier de Taag de hoofdrol spelen.
Met de woning op het zuiden gericht, moesten er ingrijpende architectonische keuzes worden gemaakt om het licht door de hele woning te laten stromen. Bekijk het interview en ontdek het derde verhaal van FritsJurgens' nieuwe videoserie Opening up.
Open ruimte
In de bruisende wijk Restelo rijst een uniek familiehuis van vier verdiepingen hoog uit de heuvels op. Het heeft een langwerpige vorm en een stevige buitenkant van smetteloos grijs beton. Dit verblijf kwam tot stand op de tekentafel van architect Pedro Domingos, die de relatie tussen binnen en buiten cruciaal vindt. ‘Net als bij al onze projecten, waren we voorzichtig met het ontwerp van ramen en deuren: die zijn heel belangrijk om de binnen- en buitenkant met elkaar verbinden.’ Dat zie je terug in een opvallende designkeuze: vier taatsdeuren op een rij tussen de studeerkamer en de tuin. Niet alleen komt er zo een hoop zonlicht naar binnen, het breekt ook de ruimte naar buiten toe open.
Kracht van de taatsdeur
Domingos koos voor taatsdeuren met grote ramen, die vanwege hun veelzijdigheid ideaal zijn om van de binnen- en buitenruimte één geheel te maken. ‘Heb je ze open, dan loop je zo tuin in. Sluit je ze, dan verstoren ze geen moment je uitzicht,’ legt hij uit. ‘Bovendien kun je de geopende deuren aanpassen aan de grootte van het terras.’ Voor de constante verbinding tussen het huis en de tuin was het belangrijk dat de ramen zo groot mogelijk zouden worden. Dat bleek niet zo makkelijk, vertelt Domingos. ‘We konden geen enkel merk vinden dat soepel draaiende ramen van zo’n omvang maakt.’ Na een tijdje zoeken, vond hij de oplossing in de taatsscharnieren van FritsJurgens. Hiermee waren grote bewegingen geen enkel probleem meer, wat de Portugese architect totale ontwerpvrijheid gaf.
Spelen met contrast
‘Hier in huis zitten we in een stedelijke omgeving,’ vertelt Domingos. ‘Maar we wilden ook de vertaalslag naar de rivier de Taag maken. Met zowel de stad als de natuur in mijn achterhoofd, kwam ik uit bij een mix van hard, zacht en gedetailleerd materiaal.’ Dat zie je terug in de houten raamframes, die met veel zorg zijn afgewerkt. Al die kleine details in het hout contrasteren mooi met de gladde, stevige buitenkant van het huis. ‘Dat benadrukt de relatie tussen binnen en buiten nog eens extra’, aldus de architect.
In de volle zon
Uniek aan dit huis is dat er zo goed gebruik is gemaakt van de lichtinval. En dat was nog best een uitdaging, want doordat het verblijf vooral op het zuiden staat, was het lastig om ook voldoende licht op de noordkant te krijgen. Daarom liet Domingos veel openingen en mogelijkheden over om zonlicht toe te laten. ‘We besloten alle trappen in huis naar de noordgevel te verplaatsen, waarbij de ruimte tussen de trappen open zou zijn. Vervolgens konden we de trappen vol in het licht zetten met een dakraam.’ Op die manier komt de zon ruimschoots binnen, zélfs aan de ‘donkere’ kant van het huis.
Ontwerp van morgen
Domingos kijkt tevreden terug op de bouw van het zonovergoten huis, mede door de samenwerking met FritsJurgens. ‘De mogelijkheid om met zo’n draaisysteem te werken – en ook nog eens eentje met deze capaciteit – is niet bepaald de standaard. Bovendien zit ’t systeem technisch uitstekend in elkaar.’ Reden genoeg dus om deze optie ook bij nieuwe projecten voor te stellen, vindt hij. ‘Deze oplossing zou voor iedereen kunnen werken!’
System 3
Bij alle taatsdeuren maakte Domingos gebruik van FritsJurgens System 3, waarmee je ze 360° laat draaien. Ook handig: die volledige rotatie gaat moeiteloos samen met de zelfsluitendheid en de vastzetstanden van de deuren. Vanuit een hoek van 45° draait dit scharnier namelijk automatisch naar een hoek van 0°, 90°, 180° of 270°. Zo beweeg je hem met het allerlichtste duwtje naar een vastzetstand.
Dit was het laatste deel van Opening up: In het licht van Lissabon. Benieuwd naar de rest? Bekijk de hele serie op YouTube.